Muziek in een commercial zorgt voor de sfeer

De gesproken tekst geeft de feiten weer, de muziek brengt de sfeer die daarbij hoort. Wat we niet kunnen zeggen met woorden, kunnen we wel zeggen met muziek. Muziek is gevoel en emotie. Maar muziek richt zich ook op een generatie, een stijl en een tijdsbeeld. Als een commercial is gericht op mensen van boven de 65, kun je dat met muziek duidelijk maken. Evenzo voor mensen onder de 20 jaar. Als een commercial hard, snel en agressief over moet komen, zet je er scheurende gitaren en/of een stampende beat onder. Als het gaat over shampoo in een lentefrisse zomerweide, kies je voor romantisch tokkelend gitaarspel.

Muziek in een commercial is altijd op de 1 of ander manier bepalend en beperkend. Soms is dat zeer gewenst. Als het over een hippe dance party gaat, wil je alle buitenstaanders buitenboord houden. Maar het komt ook voor dat je jezelf helemaal niet te veel wilt toespitsen op 1 bepaalde doelgroep. Dan kan het werken om een heel algemeen (nietszeggend) muziekje te kiezen, maar beter is dan misschien om voor GEEN muziekje te kiezen.

Wat ook sterk werkt: muziek pas op het eind van de commercial laten inkomen. Eerst alleen een kale voice-over en pas onder de laatste zin een muziekje. Of precies andersom: eerst stem met muziek om daarna af te sluiten met alleen de stem. Let maar eens op wat voor impact dat heeft.

Hoe kom je aan de muziek voor je commercial?

Daar zijn drie verschillende manieren voor:

1) Stock-muziek
Allereerst is er een grote collectie stock-muziek (ook wel library music genoemd). Dat is muziek die niet bij Free Record Shop of Van Leest in de bakken staat. Deze muziek is speciaal gemaakt voor gebruik in commercials en TV/AV-producties, en daarom alleen toegankelijk voor producenten. Heb je je ooit verbaasd over de grote collectie cd's in een geluidsstudio? Dat waren waarschijnlijk voor het merendeel stock-cd's. Die cd's worden door de uitgevers (vaak) gratis ter beschikking gesteld. Je gaat er pas voor betalen zodra je een muziekstuk daadwerkelijk gebruikt. Tegenwoordig is al die stock-muziek trouwens sneller en makkelijker toegankelijk via internet. Dus studio's met rijen cd's aan de muur zijn misschien imponerend... ze lopen onderhand wel een beetje achter.

Er was ooit een tijdperk dat stockmuziek inferieur was, maar dat tijdperk ligt achter ons. Er is tegenwoordig geweldig goede stockmuziek beschikbaar. Zo je wilt: gespeeld met een compleet, echt symfonie-orkest. Het aanbod in stockmuziek is op het moment zo uitgebreid dat je met enig zoekwerk altijd wel iets van je gading vindt. Het lastige is daardoor meteen ook dat er soms heel veel zoekwerk nodig is. Je kunt er als geluidstechnicus maar zo een halve dag mee bezig zijn. Maar soms loont dat dan ook. De muziek in de commercials van Essent (met dat saxofoontje) is gewoon te vinden op een stock-cd. En ook dat kitsch fluitmuziekje uit Eigen Huis En Tuin is afkomstig van een stock-cd. Sterker nog: als je intensief gaat neuzen in het complete stock-archief, kom je de halve Nederlandse televisie- en radio-wereld tegen.

Stockmuziek is dus een goede optie. Bij gebruik ervan betaal je de standaard BUMA/STEMRA-tarieven. Dat is 450,- euro (ex. btw) voor gebruik in een landelijke radiocommercial van maximaal 30 seconden. Per jaar.

2) Hit-repertoire
Je kunt ook kiezen voor een bekende hit. Bijvoorbeeld een nummer van Madonna of The Beatles. In dat geval treden heel andere wetten in werking. Je moet dan toestemming vragen aan de uitgever en platenmaatschappij. Dat gaat gewoonlijk via BUMA/STEMRA, en er gaan gewoonlijk een paar weken overheen voor je uitsluitsel hebt. Het is vooraf niet gegarandeerd dat je die toestemming ook werkelijk krijgt. En ALS je die krijgt, hangt er meestal een fikse prijskaart aan. We praten dan al snel in de orde van tienduizenden euro's.

3) Componeren
De laatste, en meteen ook hoogste trede is.... laten componeren. Een stuk muziek op maat gemaakt voor jouw commercial. In BUMA-taal wordt dit 'opdrachtmuziek' genoemd. In praktijk is dat vaak goedkoper dan een bekende hit gebruiken, maar wel duurder dan stock-muziek. Een eigen compositie is natuurlijk wel het meest uniek. Je kunt dat muziekje ook laten horen als mensen aan de telefoon in de wacht worden gezet, je kunt die muziek op je website gebruiken en je kunt er een ringtone van laten maken die op de telefoons van alle medewerkers wordt gezet. Zo'n muziekje krijgt dan de functie van sound-logo.

Een sound-logo? Ach, we kunnen het ook een herkenningsmelodietje noemen. Of een markant geluidseffect. Twee keer achter elkaar op een claxon drukken, is lange tijd het soundlogo geweest van Overtoom. Tuut-tuut... 'Dat is snel'. Die drie uitgesproken woorden moesten er wel achter. Helemaal compleet werd het pas met: 'het lijkt Overtoom wel'. Andere bekende voorbeelden van soundlogo's zijn het deuntje van Randstad Uitzendburo en de vier toontjes van Intel. Tang-dang dang-dang!

En hoe vind je een componist die voor jou muziek wil maken? Dat gaat meestal via een geluidsstudio of reclamebureau.